02 gru „Oskar Kolberg – Polak z wyboru” – relacja z sesji i wrażenia z koncertu

Rok Kolberga obchodzony uroczyście w całym kraju, dzięki specjalnemu programowi MKiDN a koordynowany przez Instytut Muzyki i Tańca,  był również dla nas, ewangelików warszawskich, okazją  do przypomnienia osoby, dorobku naukowego oraz twórczości muzycznej Oskara Kolberga, a przy okazji całej rodziny Kolbergów, rodziny „Polaków z wyboru”, czyli ludzi pochodzenia niemieckiego, którzy Polskę wybrali na swoją nową ojczyznę, zapisując piękną kartę w jej historii.  Projekt, na który złożyły się sesja popularnonaukowa oraz koncert utrzymany w modnej obecnie konwencji muzyki ludowej in crudo adresowany był do szerokiej publiczności  zainteresowanej XIX-wieczną  historią Warszawy i Polski, problemami imigracji i jej kulturowej asymilacji a także  kulturą muzyczną ziem polskich w czasach Kolberga i współczesnymi wariacjami na jej temat.

Zapraszając publiczność warszawską w to mgliste i ponure  listopadowe popołudnie do Kościoła św. Trójcy, nie raz i nie dwa zatknęliśmy się  z delikatnie wyrażanym zdziwieniem instytucji partnerskich, a zwłaszcza mediów: „Kolberg u ewangelików? Jak to? ‘Nasz’ Kolberg był ewangelikiem?!” Zainteresowanie to okazało się autentyczne, ponieważ frekwencja na obu wydarzeniach była znakomita – goście sesji bez trudu wypełnili około stu krzeseł w Sali Lutheraneum a publiczność koncertowa z trudem zmieściła  się w obszernym przecież wnętrzu Kościoła.

Program  sesji okazał się nad wyraz  ambitny i wcale nie „popularnonaukowy”, co było naszym pierwotnym zamiarem. Prelegenci  – uznani pracownicy naukowi ośrodków polskich i niemieckich przygotowali swoje referaty opierając się na szerokiej kwerendzie archiwalnej, której efekty zaprezentowali nam w sposób analityczny i efektowny zarazem, odkrywając przed zdumioną publicznością nieznane wątki biografii Oskara Kolberga (Tadeusz Stegner,  Uniwersytet Gdański), niepublikowane dotychczas jego zapiski rękopiśmienne, skonfrontowane z tradycją muzyczną polskich ewangelików (Arleta Nawrocka-Wysocka, PAN), czy też analizując polskie i niemieckie artefakty kultury ludowej z Wielkopolski i Pomorza (Bernadette Jonda, Uniwersytet Halle-Wittenberg).  Publiczność zareagowała żywą dyskusją, w której głos zabierali zarówno  nasi Parafianie,  zainteresowani ewangelickimi wątkami w życiu i pracy Kolberga, jak i nasi  goście profesjonalnie zajmujący się kulturą ludową, a na koniec przedstawiła nam się Pani Dominika Kolberg – prawnuczka brata Oskara Kolberga; jej obecność była dla nas zaszczytem i radością.

Koncert rozpoczął się punktualnie o 19.00 w wypełnionym po brzegi Kościele, oświetlonym tylko blaskiem świec przy Ołtarzu. A potem zabrzmiały skrzypce żłobione i lira korbowa  – prawie tak, jak słyszał je Oskar Kolberg.  Instrumentom towarzyszył śpiew– stylizowany na naturalne brzmienie, dobiegający z różnych miejsc tego niezwykle akustycznego wnętrza, długo wybrzmiewał frazami  ludowych przyśpiewek  i kupletów  – prawie tak, jak zapisywał je Oskar Kolberg.

W drugiej  części  koncertu zmiana nastroju – już nie piosenka ludowa lecz chorał ewangelicki stał się głównym motywem, nie skrzypce lecz organy, pieśń ewangelicka od Marcina Lutra po kancjonał królewiecki, na koniec przetworzona do nowej współczesnej aranżacji przez Michała Lorenca i chór Modo Maiorum. Autorką koncepcji koncertu była  Weronika  Grozdew-Kołacińska  (PAN)  etnomuzykolog i śpiewaczka;  zaśpiewała sama i zaprosiła do współpracy  grupę młodych muzyków warszawskich – wrażliwych na tradycję i otwartych na jej nowoczesne interpretacje . Udało im się ukazać wszystkie  wymiary „muzyki Kolberga” – ludową muzykę tradycyjną in crudo, pieśń ludową w opracowaniu, chorał ewangelicki oraz twórczość kompozytorską na kanwie muzyki ludowej.

Organizatorem sesji i koncertu była  Parafia Ewangelicko-Augsburska w Warszawie, a partnerami byli: Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie oraz Towarzystwo Niemiecko-Polskie w Berlinie. Projekt uzyskał dofinansowanie Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Wydarzenie zostało objęte patronatem medialnym Programu 2 PR, TVP KULTURA oraz portalu MuzykaTradycyjna.pl.

Wydarzeniom tym towarzyszyło wydawnictwo okolicznościowe z dokładnym opisem koncertu, biogramami wykonawców, pełnymi tekstami referatów i biogramami ich autorów.

ekm