Święto Objawienia Pańskiego (Epifanii)


6 stycznia Kościół Ewangelicko-Augsburski wraz z innymi Kościołami tradycji zachodniej obchodzi Święto Objawienia Pańskiego (Epifanii) – jest to najstarsze święto chrześcijańskie poświęcone Chrystusowi i w odróżnieniu od innych nie posiada żydowskich korzeni. Święto Epifanii przypomina o światłości, jaka przyszła na świat w Jezusie Chrystusie dla wszystkich ludzi. Dlatego też w dniu tym w wielu Kościołach wspomina się dzieło misji – chrześcijan, którzy z narażeniem życia i zdrowia niosą Dobrą Nowinę o Jezusie Chrystusie.

Nie ma dokładnych informacji, od kiedy święto Objawienia Pańskiego obchodzone było w Kościele chrześcijańskim. Najstarsze źródła poświadczają, że święto wywodzi się z Egiptu z końca IV wieku. Jednak na przełomie IV i V wieku Jan Kasjusz relacjonuje, że zwyczaj Święta Epifanii jest antyczną tradycją (antiqua traditio), co uzasadnia stwierdzenie, że uroczystość obchodzona była lokalnie na długo przed tekstem Kasjusza. Początkowo Święto Epifanii poświęcone było Narodzeniu Pańskiemu, ale również Chrztowi Pańskiemu, cudowi w Kanie Galilejskiej oraz przybyciu magów (tzw. króli) ze Wschodu, których symbolika zdominowała późniejsze przekazy liturgiczne.

Kościół Wschodni obchodzi święto Chrztu Pańskiego i Objawienia Pańskiego jednocześnie. Kościoły zachodnie – rzymskokatolicki, ewangelickie, anglikańskie i starokatolickie – wspominają Chrzest Pański w pierwszą niedzielę po Epifanii. W okresie reformacji ks. Marcin Luter podejmował próby zmiany nazwy Święta Epifanii na Święta Chrztu Pańskiego, argumentując, że byłby to powrót do korzeni, jednak Wittenberski Reformator nie mógł się przebić ze swoją opinią.

Ze świętem Epifanii związane są zwyczaje liturgiczne (szczególnie w Kościołach wschodnich), ale również legendy związane z postaciami Trzech Króli (Magów). Symbolika Trzech Króli przez stulecia rozważana była w kazaniach i opracowaniach teologicznych. I tak papież Grzegorz Wielki mówi w swojej homilii o tym, że przez wielu gwiazda znad Pól Betlejemskich była Duchem Świętym, który później zstąpił na Pana podczas chrztu w rzece Jordan, a dla innych była aniołem, który oznajmił pasterzom Ewangelię o narodzeniu Mesjasza. Także ukłon trzech magów posiadał w tradycji liturgicznej głęboką wymowę: miał on być wyrazem uniwersalnego charakteru Ewangelii, a co za tym idzie, misji Kościoła. Według źródeł patrystycznych także dary złożone przez „Trzech Króli” miały swoją symbolikę: złoto podkreślało królewską godność Chrystusa, kadzidło złożone było jako ofiara dziękczynna Bogu, a mirra, którą namaszcza się ciało zmarłych, miała być zapowiedzią Golgoty.

W kościele Świętej Trójcy w Święto Epifanii o godz. 16:00 odprawione zostanie uroczyste nabożeństwo połączone z Wieczerzą Pańską, które poprowadzi ks. Piotr Gaś.