24 lut 70. rocznica śmierci bp. Juliusza Bursche
20 lutego br., w 70. rocznicę śmierci bp. Juliusza Burschego w Kaplicy Halpertów na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Młynarskiej odprawione zostało nabożeństwo słowa z udziałem księży parafii Świętej Trójcy: ks. radcy Piotra Gasia, ks. dr. Włodzimierza Nasta i diakon Małgorzaty Gaś. Przybyła dość liczna grupa parafian, a także grupa uczniów Gimnazjum nr 47 im. Józefa Piłsudskiego z pocztem sztandarowym szkoły. Podczas nabożeństwa ks. Piotr Gaś przedstawił sylwetkę Biskupa oraz obszerne fragmenty wspomnień księży ordynowanych przez Niego w okresie międzywojennym.
Po nabożeństwie uczestnicy zebrali się przy symbolicznym grobie bp. Juliusza Burschego i po modlitwie złożono kwiaty w imieniu Zboru i gimnazjalistów.
W godzinach popołudniowych w sali parafialnej przy ul. Kredytowej odbyło się spotkanie poświęcone pamięci Biskupa zorganizowane przez warszawski oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego. Spotkanie zgromadziło około 70 osób, wśród obecnych byli też liczni członkowie rodziny Biskupa.
O młodości Biskupa, studiach w Dorpacie, kształtowaniu się polskiej tożsamości mówił Jego praprawnuk Aleksander Łupienko. O kontaktach i ważnych wydarzeniach rodzinnych wspominali: ks. Waldemar Preiss – wnuk siostry Biskupa, Matyldy oraz prof. Aleksander Bursche – wnuk Alfreda Bursche, brata Biskupa.
Prof. Juliusz Gardawski – w prostej linii prawnuk Biskupa – podkreślił znaczącą rolę, jaką bp Bursche odegrał w życiu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, zwłaszcza po odzyskaniu niepodległości, wskazywał na Jego odważne decyzje i konsekwencję w działaniu. Zwrócił uwagę, że reprezentowana przez niego postawa nie zawsze spotykała się z pełną aprobatą wewnątrz Kościoła, a w efekcie – po wybuchu wojny – zaważyła na Jego tragicznym losie, a także Jego najbliższych. Prezentację starych zdjęć rodzinnych przedstawił Michał Łupienko – praprawnuk Biskupa. Głos zabrał również Piotr Górecki – wnuk Teodora Burschego, najmłodszego brata Biskupa.
Członkowie Rodziny, jak i uczestnicy spotkania prezentowali pamiątki związane z Biskupem: listy, notatki, wpisy z okazji konfirmacji, medal pamiątkowy z okazji 25. rocznicy powołania na stanowisko zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, krzyżyki, którymi obdarowywał członków rodziny z okazji chrztu czy innej uroczystości.
Na zakończenie spotkania prezes warszawskiego oddziału PTEw, prof. Karol Karski, przypomniał, że pod patronatem Kościoła odbędzie się 23 maja w Centrum Luterańskim przy ul. Miodowej 21 sesja naukowa poświęcona życiu i dziełu Biskupa. Jeden z uczestników poinformował, że tegoroczne Forum Ewangelickie we wrześniu będzie również poświęcone osobie bp. Juliusza Burschego. 19 września przypada 150. rocznica Jego urodzin.
Bp Juliusz Bursche urodził się 19 września 1862 r. w Kaliszu jako pierworodny syn ks. Ernesta Bursche i Matyldy z d. Müller. Studia teologiczne odbył na uniwersytecie w Dorpacie w latach 1880-1884. Ordynowany został w Warszawie i w Parafii Świętej Trójcy rozpoczął wikariat. W latach 1885-1888 był proboszczem parafii w Wiskitkach koło Żyrardowa. W 1888 został wybrany na pastora-diakona Parafii Świętej Trójcy w Warszawie. Od 1895 był drugim, a od 1898 pierwszym proboszczem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy. 1 grudnia 1904 zostaje mianowany superintendentem generalnym Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W latach 1915-17 przebywa na zesłaniu w Rosji, w lipcu 1917 przybywa do Sztokholmu, oczekując na zezwolenie okupacyjnych władz niemieckich na powrót do Warszawy; wraz z bratem Edmundem wraca do Stolicy 17 lutego 1918. W 1919 uczestniczy w konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie przedstawia memorandum w sprawie Mazur. W 1920 rezygnuje ze stanowiska pierwszego proboszcza, a zgodnie z nową ustawą 3 lipca 1937 roku zostaje wybrany na biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Po wybuchu wojny, na wezwanie władz państwowych opuszcza Warszawę 6 września 1939, zatrzymuje się w Lublinie, gdzie 3 października zostaje aresztowany i przewieziony do Radomia, następnie do Berlina, a od 22 stycznia 1940 jest więziony w KZ Sachsenhausen w Oranienburgu. Według oficjalnego świadectwa śmierci zmarł w policyjnym szpitalu w Berlinie 20 lutego 1942 roku.
Aldona Karska
Na pierwszym zdjęciu (NAC) Teolodzy skandynawscy w towarzystwie prezydenta RP Ignacego Mościckiego (czwarty z lewej). Widoczny m.in. pastor Juliusz Bursche (trzeci z lewej). Więcej zdjęć tutaj.