15 lut Podziękowania dla USA i emblemat kościoła w Bibliotece Kongresu
Rok 1926: Stany Zjednoczone świętują 150-lecie swojego istnienia. Obchody nie ograniczają się tylko do Ameryki, przyłącza się do nich także niepodległa od 8 lat Rzeczpospolita Polska. Co to ma jednak wspólnego z naszą Parafią?
Mająca na celu m.in. wyrażenie wdzięczności za okazaną po wojnie światowej pomoc akcja podpisywania „Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” obejmuje zarówno oficjalne instytucje państwowe, jak i setki szkół, towarzystw i organizacji z całego kraju. Artystyczne przedstawienia orłów, flagi obu państw i barwne ornamenty zdobią karty gęsto zapisane nazwiskami. Niesamowite wrażenie sprawia przeglądanie dzisiaj tych pamiątek przeszłości, w roku, kiedy to Polska obchodzi swój okrągły jubileusz!
Jedenaście tomów, trzydzieści tysięcy stron… Dzięki tej ogromnej kolekcji zyskujemy wgląd w przekrój ówczesnego społeczeństwa polskiego, różnorodnego zarówno pod względem etnicznym, jak i wyznaniowym. Zwraca uwagę zwłaszcza wielość pieczątek z hebrajskimi literami, ale swoją obecność zaznaczyli tu także ewangelicy.
Jedną z kart wieńczy winieta przedstawiająca jaśniejącą sylwetkę warszawskiego kościoła Świętej Trójcy, której towarzyszy kompozycja złożona z krzyża, pochodni, dwóch gałązek palmowych oraz stojącego na księdze kielicha komunijnego z charakterystycznym chrystogramem (podobny motyw, aczkolwiek bez pochodni ani budynku kościoła, widniał kiedyś np. na winiecie „Zwiastuna Ewangelicznego” -> link).
Całość uzupełnia dokładnie przetłumaczona na angielski nazwa Kościoła: „The Evangelical-Augsburg Church in Poland”, można tu dojrzeć także inicjały artysty: „T.B.”. Poniżej znajdują się podpisy członków konsystorza (The Consistory) oraz władz działającego wówczas w ramach Uniwersytetu Warszawskiego Wydziału Teologii Ewangelickiej (the Faculty). Dolną połowę karty oraz dużą część jej odwrotu zajmują podpisy przedstawicieli (zarówno duchownych, jak i świeckich) poszczególnych parafii (The Parishes).
Osobnym akcentem luterańskim jest karta z podpisami nauczycieli i uczniów „Gimnazjum Humanistycznego Męskiego imienia M. Reja Utrzymywanego przez Zbór Ewangelicko-Augsburski w Warszawie”, jak brzmiała pełna nazwa uwidoczniona pod ozdobną winietą wspólną dla wszystkich szkół.
>> LINK 3
Ewangelicy reformowani przygotowali specjalnie na okazję „Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni” grafikę stylizowaną na ozdobny portal z okolicznościowym tekstem „Stanom Zjednoczonym Ameryki Północnej hołd i cześć”. Podobnie jak w przypadku luteran, funkcję symbolizowania całej denominacji pełni tu sylwetka kościoła warszawskiego, jednak dodatkowo przedstawiono także „dawny budynek kościelny od r. 1776 do r. 1881”. Co ciekawe, w pełnej nazwie Kościoła nie ma tu przyimka „w”: „Kościół Ewangelicko-Reformowany Rzeczypospolitej Polskiej”. W prawym dolnym rogu winiety znajduje się sygnatura: „A. Pianko”. W centralnym miejscu można odczytać podpisy członków konsystorza, a w dolnej części – „Kolegium Kościelnego i reprezentantów Zboru Ewangel.-Reformowanego w Warszawie”.
dr Szymon Pawlas