Kościół odrodzony mocą Krzyża – 70. rocznica spalenia kościoła Świętej Trójcy


W 14. Niedzielę po Trójcy Świętej (13 września) Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Warszawie wspominała 70. rocznicę spalenia kościoła parafialnego. Pierwsze pociski spadły na kościół 12 września, a 16 września bomby zapalające pochłonęły modrzewiową kopułę, organy, witraże oraz pozostałe wyposażenie kościoła. Luterański kościół Świętej Trójcy był pierwszą świątynią zniszczoną przez hitlerowskiego okupanta w stolicy. Podobny los spotkał również ewangelickie kościoły w Wieluniu i Zgierzu.

Na nabożeństwo upamiętniające zniszczenie kościoła przybyli warszawscy ewangelicy, przedstawiciele najwyższych władz Kościoła, a także goście ekumeniczni oraz reprezentanci życia politycznego. Dla upamiętnienia wydarzeń sprzed 70 lat na środku kościoła umieszczono ocalałe belki ze spalonego kościoła. W słowach skierowanych do gości ks. radca Piotr Gaś, proboszcz Parafii Świętej Trójcy, podkreślił znaczenie wspominania, przypominania i upamiętniania rocznic w życiu Kościoła. – Chcemy mówić o trudnych czasach triumfu nienawiści i przemocy nie po to, aby celebrować smutek i złe wspomnienia, lecz by pokazać, że nie do nich należy ostatnie słowo, że ostatnim słowem jest Słowo Boga o miłości i przebaczeniu. Kościół Świętej Trójcy jest tego monumentalną pamiątką, a Zbór żywym pomnikiem – powiedział ks. Gaś.

>W nabożeństwie wzięli udział m.in.: zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, ks. bp Janusz Jagucki, biskup diecezji warszawskiej Mieczysław J. Cieślar, ks. bp Zdzisław Tranda z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, a także prezes Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, ks. Jerzy Samiec. W liturgii uczestniczył ponadto ks. radca Jan Cieślar z Pabianic, ks. radca Waldemar Pytel ze Świdnicy, ks. Ireneusz Lukas, dyrektor Biura Polskiej Rady Ekumenicznej oraz ks. dr Wilhelm Hüffmeier, prezydent Dzieła Pomocy im. Króla Gustawa Adolfa, który przekazał pozdrowienia w imieniu Ewangelickiego Kościoła w Niemczech i ks. bp Wolfganga Hubera, oraz w imieniu ks. dr. Rainera Stahla, sekretarza generalnego Martin-Luther-Bund.

Kazanie wygłosił ks. bp Mieczysław Cieślar na podstawie tekstu z Trenów Jeremiasza, który 16 IX 1939 odczytał przy płonącym kościele Świętej Trójcy ks. August Loth, ówczesny proboszcz Parafii Świętej Trójcy i zwierzchnik diecezji warszawskiej. Krótko po zniszczeniu kościoła ks. Loth został aresztowany przez Niemców. Biskup Cieślar przypomniał znaczenie krzyża i Słowa Bożego dla Kościoła, szczególnie w trudnych chwilach doświadczenia. – Bez wiary w moc Słowa, które prowadzi do Jezusa Chrystusa jako sprawcy naszego odkupienia i zbawienia bez tej wiary w miłosierdzie Boże, które w Chrystusie nas chce zapewnić, że Bóg nie odwrócił się od nas, bez tej wiary, która trzyma się krzyża, czymże byśmy byli? – mówił biskup.

Zwierzchnik diecezji przypomniał również świadków wiary, w tym szczególności ks. bp. Juliusza Burschego, jednego z byłych proboszczów parafii Świętej Trójcy i zwierzchnika Kościoła zamordowanego przez hitlerowców w 1942 w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen-Oranienburg. – Bez tych ludzi, ich wiary miłości i nadziei, że miłosierdzie Boże silniejsze jest od sprawiedliwego Bożego gniewu, bez tej niezłomności trzymającej się łaski krzyża Chrystusowego, która działa w życiu ludzi, nie byłoby tego kościoła dzisiaj. Bez wiary w miłosierdzie i pojednanie w Chrystusie nie ma odnowy życia, siły która pozwala zaczynać nawet od popiołu. Taka jest nasza chrześcijańska nadzieja i przy niej, myśląc o naszym „teraz” i patrząc w przyszłość, wytrwać chcemy – mówił biskup.

Ważnym elementem polsko-niemieckiego pojednania w liturgii był moment wypowiedzenia Słów Ustanowienia sakramentu Wieczerzy Pańskiej – ks. bp Jagucki konsekrował chleb w języku polskim, a ks. dr Hüffmeier wino w niemieckim. W nabożeństwie uczestniczył Pan Andreas Meitzner, minister pełnomocny Ambasady Niemiec w Warszawie, a także grupa niemieckich ewangelików, mieszkających w stolicy. Słowa pozdrowienia od marszałka Sejmu RP Bronisława Komorowskiego na ręce ks. Gasia przekazał poseł Michał Szczerba. Pozdrowienia przesłali również prezydent RP Lech Kaczyński, sekretarz generalny Światowej Federacji Luterańskiej ks. dr Ishmael Noko, ks. abp Henryk Hoser, zwierzchnik diecezji warszawsko-praskiej Kościoła Rzymskokatolickiego oraz przyjaciele z Diakonii Amsterdamskiej. W nabożeństwie wzięli również udział goście ekumeniczni z Kościoła Anglikańskiego, Prawosławnego, Zielonoświątkowego, Adwentystów Dnia Siódmego, a także w imieniu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej prof. dr. hab. Tadeusz Zieliński, dziekan Wydziału Teologicznego. Muzyczną oprawę zapewnił dr Jerzy Dziubiński (organy), Anna Błaszczyk (flet) oraz Chór Kameralny Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Warszawie pod dyr. Pawła Hruszwickiego. Zaproszenie reformowanego chóru miało wymiar symboliczny, gdyż po spaleniu kościoła Świętej Trójcy to właśnie w kościele reformowanym luteranie przez wiele lat mogli odprawiać nabożeństwa w kościele na pobliskim Lesznie.

Dzięki owocnej współpracy parafii z TVN nabożeństwo transmitowane było na żywo w programie Religia.tv . Tego samego dnia ks. Piotr Gaś wystąpił również w programie publicystycznym Religii.tv Cotygodnik, w którym mówił m.in. o uroczystościach jubileuszowych i powojennej historii Parafii Świętej Trójcy. Obszerną relację z uroczystości opublikowała Katolicka Agencja Informacyjna, portal Ekumenizm.pl, a okolicznościowe artykuły ukazały się w Gościu Niedzielnym i tygodniku „Idziemy” diecezji warszawsko-praskiej.

Materiały dotyczące 70. rocznicy spalenia kościoła Świętej Trójcy
: : Więcej o zniszczeniu kościoła Świętej Trójcy w 1939 roku

: : Kazanie ks. bp. Mieczysława Cieślara

: : Wystąpienie ks. dr. Wilhelma Hüffmeiera (PL)

: : Pozdrowienia od Marszałka Sejmu RP, Bronisława Komorowskiego

: : Pozdrowienia od Sekretarza Generalnego Światowej Federacji Luterańskiej, ks. dr. Ishmaela Noko

: : Artykuł w „Gościu Niedzielnym” o kościele Świętej Trójcy

: : Depesza informacyjna Katolickiej Agencji Informacyjnej

: : Szczegółowy program nabożeństwa rocznicowego

Informacje o jubileuszu znajdują się również na stronie Dekady Lutra i ekumenizm.pl

fot.: Michał Karski